Meditatie met Het Vergeten Volk

Leestijd: 10 minuten 

De Jezidis, het vergeten volk.  

Dit is de tekst bij de 3de meditatieavond van herfstcyclus 2021 in de oude Dorpskerk in Rheden. De foto is van Julie Ricard / Unsplash.  

€15 voor een vrouw 

Afgelopen weekend zag ik een interview met journaliste Brenda Stoter. Zij reist al jarenlang in de ruige gebieden en kapotgeschoten steden in Irak, Syrie, Iran, het dramatische Midden-Oosten. Zij schreef een boek: ‘Het vergeten volk’, over de Jezidis, een volk met een eigen geloof en een eeuwenoude cultuur in Noord Irak.

Zomer 2014 vielen de Jezidis in handen van IS. De mannen werden vermoord. De jongens tot kindsoldaat gemaakt in trainingskampen. Minstens 2600 meisjes en vrouwen werden ontvoerd, verkracht en als slaaf verkocht en vele malen doorverkocht. €15 voor een vrouw, zag ik in een video..

Onze grote, korte reis 

‘Wat moet ik met deze wereld’, vroeg ik me af. Al een paar maanden twijfel ik. Wat moet ik met Boeddhisme, wat moet ik met hoop en geloof? Ik probeer iets zinvols te ontdekken in al dat geweld en al dat lijden. Sinds de mens bestaat, zo’n 150.000 jaar al – al is dat piepjong vergeleken met onze planeet en nog jonger sinds de Big-Bang-, 150.000 jaar al vechten we, voeren we oorlog, doen we elkaar de vreselijkste dingen aan.

Elke baby die geboren wordt, wordt geboren met de geschiedenis van dat lijden, als onvolmaakte mens, hoe vertederd we ook worden door de grote ogen en lieve lachjes.

Dan begint de grote, maar ook korte reis waarin die nieuwe mens zich bewust kan worden van de onhebbelijkheden waarmee hij zichzelf en anderen tekort doet, van zijn misvattingen, van al die neigingen van bezitterigheid tot agressiviteit. Ons al te korte leven is een buitengewone kostbare tijd om die collectieve waan, de waan van eigenmacht en ego te ontmantelen en te transformeren.

Ik wil niet langer

Misschien is het de invloed van de herfst. Maar eerlijk gezegd ben ik een beetje moe van die erfenis en van die reis. Jon Norris, een oude dzogchen-monnik met wie ik me zeer verbonden voel, schreef nog niet zo lang geleden: ‘Ik heb genoeg van deze wereld. Ik wil niet langer in dit lichaam leven.’

Naarmate ik ouder word en zeker sinds die hartaanval bijna een jaar geleden, voel ik dat ook zo, meer en meer. Waar haal ik hoop vandaan? Wat geeft me nog inspiratie en energie? Worden we ooit die volmaakte mens die religies ons voorschotelen? Ik heb zo mijn twijfels.

Dat klinkt nogal deprimerend. Zou ik naar een psycholoog gaan dan zou die in zijn diagnoseboek DSM-V een paar hokjes aanvinken en mij anti-depressiva voorschrijven.

Laat ik dat dus maar niet doen. Ik gebruik liever meditatie als medicijn. Waar anti-depressiva je emoties en stemmingen afzwakken, en soms kan dat heel nodig zijn, is dat met mediteren juist niet de bedoeling.

Mediteren is wonderlijk 

Laat ik jullie meenemen in de meditatie die in gisteren heb gedaan. Daar gaan we: 

• Terwijl ik rustig in mijn natuurlijke ritme in- en uitadem, kijk ik naar dat deprimerende gevoel, het erbarmelijke lot van de 2600 Jezidi vrouwen, de 276 meisjes die in 2014 werden ontvoerd door terreurgroep Boko Haram waarvan er 176 nog steeds niet terug zijn, de Nederlandse jonge mensen die naar IS zijn afgereisd, verleid met het beloofde kalifaat.
• Ik bemerk dit gevoel nu in mijn borst, het huist in mijn hart. Ik voel me heel verdrietig worden, de tranen springen in mijn ogen. Tegelijk blijf ik die heftige gevoelens waarnemen, ik blijf ook de getuige.
• Nu dringt er een besef door dat al die indrukken, beelden en gevoelens een grote context geeft. 150.000 jaar al zoekt de mens, zoeken wij, ook nog vandaag de dag, naar een vorm van geluk. Bruno Latour heeft het in zijn nieuwe essay over de ‘verwekkingszorgen’ die mensen delen met alles wat leeft.
• Mensen zoeken eeuw na eeuw naar een manier om van die zorgen verlost te zijn.  Het is die zoektocht die de grondslag vormt voor alle religies, voor alle handelen van mensen, voor alle oorlogen, voor alle haat en liefde. 150.000 jaar al. Het is gegaan van overleven naar de stam, van de stam naar de staat, van de staat naar democratie, nu in crisis.

• De stroom is de stroom
  Welke stap, welke ontwikkeling staat ons te wachten, moeten wij nu volbrengen? Donella Meadows heeft het over Thinking in Systems. Ivan Illich over Tools voor Conviviality. Don Beck over Meshwork. Peter Merry over Volution. Zulke denkers zijn er altijd geweest en zij zullen ook de laatsten wel niet zijn. Ze helpen ons een stapje verder met onze visie op een wereld die steeds complexer wordt, steeds meer over alle grenzen heen verbonden.

• Ik laat alle gedachten en indrukken aan mijn geestesoog voorbijtrekken. Ik denk er niet op door; Laat me niet verleiden om er analyses en argumenten op los te laten. Ik voer geen interne discussie. De stroom is de stroom én het onderwerp van waarneming. Het enige wat ik nu voel is mededogen, niet te omvatten mededogen voor ons, die verdwaalde mens. 

• De Getuige zijn
  Het wordt innerlijk rustiger, stiller nu. De Getuige rust in zichzelf. De stroom indrukken raakt meer en meer op de achtergrond. Het wordt donker, leeg; ruimtelijk zonder ruimte. De tijd lost op. Ik verdwijn in iets Onuitsprekelijks, alsof ik oplos. In die Aanwezigheid verschijnen de Jezidi’s weer, maar nu in een heel ander licht. Ik ervaar die verandering als transformatie én als paradox, een koan van de Liefde.

• Alles wat ik nu verlang is te rusten in die Liefde. Te zijn in die Liefde. Niet anders te zijn dan die Liefde. De Jezidis draag ik nu in mijn hart, in Liefde, evenals de 276 meisjes uit Nigeria en al die mensen die lijden aan het menselijk tekort. Het intense gevoel van mededogen neemt mij in bezit. Mededogen naar ons, De Mens die wij zijn.
• Langzaam keer ik weer terug uit die diepe contemplatie. Rustig, met een kalme geest, met een dieper besef. Ik weet dat we allemaal de weg moeten gaan. Misschien is er zelfs geen weg. Een weg komt ergens vandaan en gaat ergens naar toe. Komen we ergens vandaan?  Gaan wij ergens naartoe? Of gaan we alleen maar, zolang het duurt, zolang het kan. Verblijvend in de koan van de Liefde.

Einde van deze meditatie.

Een verkwikkende douche

Deze meditatie voelt alsof ik een frisse douche genomen heb. Mijn sombere stemming is verdwenen. Ik voel me meer neutraal, niet persé blij, ook niet meer depri. Dat is mijn medicijn.

Natuurlijk heb ook ik mijn verwekkingszorgen, vraag ik mij af wat voor toekomst mijn kleinkinderen tegemoet gaan. De urgentie van klimaat en bio-diversiteit realiseer ik me elke dag. Maar ik ben niet bang om die onder ogen te zien. Om helder en precies te kijken en te voelen. Dat kan zonder oordeel over boeren, neo-liberalen of linkse activisten. 

De kunst is om de werkelijkheid te omvatten in al haar schakeringen en tegenstellingen. De uitkomst daarvan is dat je doet wat je gegeven is, wat letterlijk vanzelfsprekend is én het geheel dient. Dat is iets anders dan domweg je emotie van het moment volgen. Dat lijkt meer op een reactie van het ego, een manier om van ongemakkelijke gevoelens en gedachten af te komen.

De paradox overstijgen

Haat en liefde sluiten elkaar uit maar leven beiden in De Grote Liefde. Dat is de paradox, dat is de koan. Samsara en Nirwana noemen de boeddhisten het. Die dualiteit overstijg je niet met psychologie, niet met kennis, niet met overdenken, zelfs niet met intuïtie.

Ieder van ons zal zelf de weg moeten gaan, in zichzelf. Die weg wordt door de mystici de weg van overgave genoemd. Alleen in overgave laat De Grote Liefde zich zien en voelen. Maar hoe ga je die weg, hoe bereik je die overgave? Dat is voor een volgende keer.