De Dipaliya Serie aflevering 2

Wie wil oogsten moet eerst zaaien.

Zoals ik in de eerste aflevering van deze serie schrijf, is delen heel gebruikelijk in de Dagomba-traditie. Maar in de professionele familie kiezen we ervoor om alleen te delen met degenen die met ons delen. Dit begint met geven.

Om de realiteit van onze landbouwactiviteiten als metafoor te gebruiken: Wie wil oogsten moet eerst zaaien. Er zijn veel mensen die ons willen helpen met de oogst, want dat is het moment van delen. Maar er zijn maar weinigen die ons willen helpen met het planten en het wieden omdat het veel moeite kost zonder direct voordeel. We delen met degenen die helpen met het planten en het wieden.

Dit impliceert enkele veranderingen in de verhoudingen die niet zo gemakkelijk toe te passen zijn. Ten eerste omdat het nieuw is en ten tweede omdat we het basisprincipe van delen niet willen verliezen. We willen naar een manier waardoor ons delen leidt tot meer (om te delen met een grotere groep).

Samenwerken, maar met wie?

We werken met de traditionele orde van het stamhoofdschap, maar we werken niet met alle stamhoofden. We hebben ervoor gekozen om 'cherry picking te doen en een zeer specifieke selectie te maken van chiefs en communities om mee samen te werken.

Te veel stamhoofden verkopen het land dat ze zouden moeten behouden voor de gemeenschap om er persoonlijk voordeel mee te behalen.
Te veel chiefs kiezen ervoor om met chemicaliën te werken waar we biologische landbouw willen toepassen om gezond land en gemeenschappen te creëren.
Te veel chiefs geloven dat zij de baas zijn en boven de traditionele wetten staan omdat ze de positie van de macht hebben.
Te veel mensen in de overheid en het bedrijfsleven geven hen het voorbeeld om zo te handelen.

Maar nogmaals, in plaats van 's nachts naar de zwarte lucht te kijken en te klagen over de duisternis van de nacht, kiezen we ervoor om ons te concentreren op het schijnen van de sterren die een helder voorbeeld laten zien en licht brengen.

We proberen structuren op te bouwen die de positieve elementen van de traditionele orde en regels van dagomba-stamhoofdschap bevatten en tegelijkertijd individuele groei en zelfexpressie ondersteunen op een manier die goed is voor de werkgemeenschap als geheel.

Wijsheid en besluitvorming in traditionele groepen

In elk dorp zie je ze, wat boomstammen in een cirkel onder een boom of zelfgemaakte banken stevig gestabiliseerd in de grond. Deze worden gebruikt voor gemeenschapsbijeenkomsten.

In de Dagomba-traditie komen mannen en vrouwen in cirkels bijeen om problemen en praktische zaken in de gemeenschap te bespreken. Het is in deze kringen dat Dipaliya Womens Association werd geboren.

De (mannen en) vrouwen verzamelen zich in cirkels om te discussiëren, maar ook om elkaar te helpen. Elke week komen ze samen, en elk lid draagt een klein bedrag bij aan de groep. Dit geld kan worden gebruikt om een van de groepsleden te helpen, bijvoorbeeld om zaden te kopen voor de landbouw of een nieuwe kom voor het maken van sheabutter.

Onder de mannen wordt ook het werk gedeeld. Traditionele boeren helpen elkaar op het land. Vandaag zaaien we de zaden op jouw land, morgen doen we het onkruid wieden op mijn land. Anderen helpen elkaar met contracten, bijvoorbeeld in de bouw: de constructeur werkt samen met de loodgieter of elektricien in zijn groep om een huis voor een klant te bouwen.

Checks en balances

De traditionele groepen zijn goed georganiseerd. Niet op de manier die we kennen van moderne bedrijven, maar ook niet zo anders. Elke groep heeft een voorzitter, een secretaris en een organisator.

De voorzitter wordt door de groep gekozen vanwege zijn/haar wijsheid en vermogen om uit te spreken wat het beste is voor de groep. De secretaresse is vaak degene die mensen het meest vertrouwen met geld en de organisator is vaak de persoon die het beste is in het organiseren van de groep om samen te komen vanwege een bepaald taak.

Er zijn checks and balances; ze zijn eenvoudig, praktisch en ze werken. Het geld wordt bijvoorbeeld opgeslagen in een doos met een hangslot. De secretaris bewaart de doos in zijn/haar huis, maar heeft niet de sleutel om hem te openen.

De tribale genetische code

Het is erg interessant om te zien hoe beslissingen worden genomen door de groep. In het Westen zou men spreken van zelfsturende teams en op instemming gebaseerde besluitvorming.

Dit zijn onbekende woorden voor de gemiddelde Dagomba, maar ze passen het veel beter toe dan het gemiddelde team in een westerse organisatie.

Ook hier is het de tribale genetische code van de gemeenschap die besluitvorming mogelijk maakt door middel van wat we de 'wijsheid van de menigte' zouden noemen.

Collectieve besluitvorming

In Dipaliya ontvangen de vrouwen die Sheabutter maken een individuele vergoeding per kg gemaakte sheabutter, ze ontvangen een individuele bonus voor hoge kwaliteit en een groepsbonus voor hoge prestaties.

Tot voor kort werden zowel de individuele bonus als de groepsbonus uitbetaald aan de individuele vrouwen. Samen met de vrouwelijke leiders stellen Umar en ik voor om de groepsbonus voor de groep te gebruiken in plaats van deze te verdelen over de groepsleden.

Je kunt je voorstellen dat dit geen gemakkelijke beslissing is om te nemen. De beslissing is niet aan ons om te nemen en hoewel het bedrag gering is, is het een grote beslissing om een euro op te geven wanneer je leeft van minder dan 2 euro per dag.

Een woedende discussie

Natuurlijk, als de Magajia (leider van de groep) het voorstel doet, breekt de hel los. Wat volgt is een woedende discussie onder de vrouwen. Sommigen zijn voor en gaan er meteen mee akkoord, anderen zijn er fel tegen en vechten voor het kleine bedrag waar ze recht op menen te hebben.

Tijdens het gesprek kan ik zien dat de vrouwen echt naar elkaar luisteren; zelfs degenen die het sterk met elkaar oneens zijn, kunnen de ander aan het woord laten terwijl ze hun mening niet delen.

In de loop van de bijeenkomst beginnen de perspectieven te verschuiven; sommigen die tegen het voorstel waren, draaien bij en zijn nu voor, anderen blijven sterk in hun verzet.

Het magische moment

Op een gegeven moment gebeurt er 'iets'. Ik weet niet precies hoe ik er woorden aan moet geven, maar het lijkt alsof de hele energie van het gesprek in de groep verandert.

De leider uit de argumenten voor en de argumenten tegen het voorstel. Vervolgens geeft zij aan wat zij denkt dat het beste is voor ons als groep.

Als we het geld sparen, kunnen we de dingen kopen waar we het al zo lang over hebben en die we nodig hebben.
Hoewel ieder van ons zich moet opofferen, zullen we er allemaal van profiteren.

Er is nog steeds weerstand en er wordt nog wat gepraat voordat de beslissing wordt genomen. Dan komt het moment dat ik nog steeds magisch noem.

De leider spreekt de beslissing uit dat elk haar aanspraak op de collectieve groepsbonus moet opgeven ten behoeve van de groep. Terwijl ze het zegt knikt de hele groep, zelfs de vrouwen die er nog tegen waren.

De leider is het kanaal

De beslissing is genomen door de hele groep en wordt door elk individueel lid geaccepteerd. Dit is wat een westerling toestemming ( consent) zou noemen.

Waar in de meeste westerse settings nog steeds weerstand of zogenaamde ‘pocket veto's’ zouden zijn, zijn die er hier niet. Iedereen in de groep voelt de verschuiving die wordt gemaakt. Er is een beslissing genomen door de groep en voor de groep. De leider spreekt het uit als een kanaal, niet omdat zij de baas is. Ik geloof nog steeds dat dit alleen mogelijk is vanwege dat sterke traditionele gevoel van gemeenschap.

Het proces was erg interessant en leerzaam voor mij om te volgen. Het maakt me nederig en ik respecteer de wijsheid van de traditie nu nog meer dan ik al deed.

U kunt bijdragen om Dipaliya's Woman Association steunen met een donatie aan ons Dipaliya Community Investment Fonds.