Alain Volz laat in dit verhaal zien hoe de wereldhandel ten nadele van arme landen en dus ook ten nadele van zijn geliefde Dipaliya Women Association werkt. Maar dat niet alleen. Hij beschrijft ook een alternatief. Hij noemt dat Regeneratieve Economie. En hands-on man als hij is, steekt hij de handen uit de mouwen.

Een rechtvaardige economie is een wederzijdse economie.

Het is nu 2023. In september vertrekt Alain Volz weer voor een half jaar naar Ghana, naar zijn mensen. Hij is inmiddels in de stam opgenomen als één van hen. Hij heeft met het stamhoofd de leiding over het Sheabutter, het notenboter project. Dat moet aan duizend vrouwen en hun gezinnen een bestaan met een eerlijk inkomen opleveren.

Wat een vraag teweeg kan brengen

In 2011 begon Alain aan een avontuur dat hij niet voorzien had. Hij is dan nog organisatieadviseur bij Twijnstra Gudde. Maar niet voor lang meer. Het stamhoofd van de Dagomda gemeenschap in Ghana vraagt hem om hulp. Niet om geld maar om iets heel opmerkelijks. Zijn indringende vraag is:

Hoe kunnen wij met onze vrouwen en kinderen een menswaardig leven opbouwen met behoud van onze waarden?

Alain stapt in. Het pad loopt niet over rozen. De internationale handel kent honderden, soms ook obscure obstakels die allemaal in het voordeel zijn van wat Alain noemt ‘de grote vissen’. Hoe blijf je desondanks toch trouw aan je diepste waarden?

Daarover gaat deze serie artikelen. Oorspronkelijk één lang verhaal, maar voor de leesbaarheid heb ik het in 7 afleveringen geknipt. Aan het eind van elke aflevering vind je een bankrekeningnummer om een donatie te doen. De Dipaliya vrouwen zullen je er dankbaar voor zijn.

Over de methode die Alain gebruikt

Voor een goed begrip van alle gebeurtenissen die Alain beschrijft en de lijn die hij daarbij volgt, is enige kennis van Spiral Dynamics Integral wel zo handig. Daarom een beperkte uitleg op hoofdlijnen daarvan in een aparte pop-up. Die kun je in elke aflevering tevoorschijn klikken.

SDi, zoals Spiral Dynamics gewoonlijk genoemd wordt, geeft je een sleutel in handen die de turbulentie van onze tijd meer begrijpelijk maakt en perspectief biedt. Zo werkt het bij mij tenminste. Doe er je voordeel mee.

Met veel plezier vertaald en bewerkt door Hans G.M. van Zanten

Aflevering 1

Hoe het avontuur begint

door Alain Volz

Als Dipaliya Woman Association produceren, exporteren en verkopen we traditionele handgemaakte sheabutter uit het district Kumbungu, Ghana.

Ons doel is een gezond bedrijf dat geld genereert voor een gezonde bodem, vitale gemeenschappen en eerlijke economieën. We gaan daarvoor al onze activiteiten mbt sheabutter opschalen - van de sheaboom in Afrika tot de eindgebruiker in Europa, de Verenigde Staten en verder.

Beginnen bij wat voorhanden is

Wat maakt ons bedrijfsmodel en onze toeleveringsketen anders? We zijn begonnen vanuit de waarden en ervaringen van de Dagomba gemeenschap (paars) en zijn gaan bouwen met de aanwezige energie en ambitie (rood).

Hoe organiseer je zo’n ambitie? Wij gebruiken "Meshweaving", een methode van systeemverandering die bekend staat als "Spiral Dynamics Integral". Ik vertel daar graag over omdat het een perspectief kan bieden voor een eerlijke handel tussen continenten, landen, tussen mensen.

Het initiatief ontstaat door een oproep van de gemeenschap. Representatieve leiders en mensen in de plattelandsdorpen vertellen me hun ervaringen met de sheabutter handel:

‘Handel en hulp dienen ons niet en zijn niet in overeenstemming met onze culturele traditie en sociale waarden’

Daar ben ik als organisatie adviseur bekend mee. Maar als het me zo rechtstreeks gezegd wordt komt dat hard aan.  Mijn eerste vraag kon niet anders zijn dan: ”Wat is jullie behoefte en die van andere lokale gemeenschappen?”

 Antwoord: “Vrede in onze gemeenschap, erkenning van onze waarden, eten op tafel, werken in overeenstemming met onze cultuur en een veilige plek om te wonen en te werken.”

Ik schrik dan toch wel. Basale behoeften die voor mij als witte Nederlander al zolang zo vanzelfsprekend zijn dat ik er nauwelijks meer bij stil sta, schitteren van afwezigheid op het platteland van Ghana.

We starten samen een traject op. We organiseren bijeenkomsten om de huidige situatie en behoeften te bespreken en, héél belangrijk, we doen onmiddellijk samen kleine dingen met het weinige dat voorhanden is voor wat nu het meest urgent is.

Door dingen samen te doen, leren we over culturele verschillen. Informele gesprekken verdiepen het wederzijds begrip en brengen ons een gezamenlijk doel: 

Het doel is het creëren van gezonde levensomstandigheden.

Omstandigheden die er niet zijn door de armoede en vervuiling, die worden veroorzaakt door uitbuiting en industrialisatie

De gemeenschap besluit om met vrouwen en Sheabutter te werken. Dat ligt het meest voor de hand en maakt de meeste kans. We richten ons op het bereiken van een eerste concreet resultaat, een eerste kleine stap.

Er is geen ander werk om geld mee te verdienen dan de Sheabutter.

Het meest effectief is een eerste contract binnenhalen voor Sheabutter-handwerk. Dat brengt wat eten op tafel en wat rust in de gemeenschap. We focussen op een internationaal contract.

Dat is een onbekende stap voor de stam, van lokale handelaren (paars/rood) naar internationale handelaren en de hele Shea-industrie met al hun regels (blauw/oranje).

We organiseren de vrouwen en nemen de traditionele manier van besluitvorming (paars) op in hoe we ons organiseren (blauw).

We registreren ons als rechtspersoon. Normaal is dit een zaak van de stamhoofden, maar die zijn zo wijs deze vorm van zelf-organisatie niet in de weg te staan. 

We hebben in deze beginperiode veel geleerd over hoe zaken worden gedaan, hoe geld wordt betaald en wat er wordt verdiend in de supply-keten van de Shea tree in Ghana tot de eindgebruikers in Europa.

Wordt vervolgt.

Een donatie is meer dan welkom.

Steun dit briketten project

Waarom?

We verminderen zo het productieafval, gebruiken minder bomen voor brandhout en realiseren een kostenbesparing van 5-10% bij de aankoop van brandhout

Hoe?

We kopen machines voor het verwerken van het afval tot brandbriketten en bouwen een faciliteit om de machines en de brandbriketten te huisvesten

Investering?

€ 25.000